«هامون» فیلم بدون پوستر سینمای ایران

به گزارش راهبرد معاصر مراسم رونمایی از پوسترهای دهه ۶۰ و ۷۰ با عنوان مروری بر گزیده پوسترهای بین‌المللی سینمای ایران و پوسترهای سینمایی کوبایی عصر روز ۳ خرداد در پردیس چارسو محل برگزاری سی‌وهشتمین جشنواره جهانی فیلم فجر برگزار شد.

ابراهیم حقیقی، محمدمهدی عسگرپور، امیر اسفندیاری، ایرج تقی‌پور، مونا زندی حقیقی و میثم مزلقانی از مدیران جشنواره و هنرمندان حاضر در این مراسم بودند.

امیر اسفندیاری معاون دبیر و رئیس دبیرخانه مرکزی سی‌وهشتمین جشنواره جهانی فیلم فجر، در آغاز این برنامه بیان کرد: این پوسترها مربوط به دهه ۶۰، ۷۰ سینمای ایران است؛ البته در میان‌شان تعدادی پوسترهای دیگر هم هست.

در ادامه، ابراهیم حقیقی طراح پیشکسوت پوسترهای سینمایی اظهار کرد: از این جهت که جشنواره جهانی فیلم فجر یک دوره دیگر برگزار می‌شود، خوشحالم و این اتفاق را تبریک می‌گویم.

او افزود: وقتی در سال ۶۲ بنیاد سینمایی فارابی تاسیس شد، بسیاری از عزیزان تصمیم گرفتند که پوستر فیلم‌ها، دارای شاخصه‌های بین‌المللی باشند. آن زمان پخش‌کننده‌ها می‌گفتند این پوسترها به فروش نمی‌رود، اما طراحان ما نشان دادند که ما هم می‌توانیم پوسترهای شاخصی داشته باشیم.

این هنرمند باسابقه افزود: برای مثال نمونه‌های شاخصی از این پوسترها در اینجا هست و من به‌عنوان یکی از نمایندگان این طراحان درباره‌شان صحبت می‌کنم. بسیاری از این پوسترها در جشنواره‌هایی که شرکت می‌کردند، برنده جایزه می‌شدند، به یاد دارم وقتی پوستر «هامون» را طراحی کردیم، چاپ نشد. شاید هیچ‌کدام از شما یادتان نباشد اما «هامون» فیلمی است که پوستر ندارد. ازهمین‌رو، غالباً بعد از آن، از عکس‌های فیلم با توضیح «هامون؛ فیلمی از داریوش مهرجویی» به جای پوستر آن استفاده شده است.

ایده کیارستمی برای طراحی پوستر «کلوزآپ»

در ادامه، حقیقی با اشاره به خاطره‌ای از طراحی پوستر فیلم سینمایی «کلوزآپ» مطرح کرد: من پوستر «کلوزآپ» را طراحی کردم، اما امضا نکردم؛ چون به آقای کیارستمی پیشنهاد دادم که امضای دونفره روی آن بگذاریم اما ایشان نپذیرفت و من هم روی پوستر امضا نگذاشتم. زمانی‌که می‌خواستیم برای این فیلم پوستر طراحی کنیم، خمیردندان معروفی به نام همین فیلم در بازار بود که آقای کیارستمی پیشنهاد داد از فونت تبلیغات آن خمیردندان برای پوستر «کلوزآپ» استفاده کنیم؛ اما به‌صورت درشت‌تر، که به نظرم پیشنهاد خلاقانه‌ای بود. آقای کیارستمی بعد، چند فریم از فیلم را به من داد و آن را چاپ کردیم.

پیشینه نمایشگاه و ایده‌هایش

مونا زندی‌حقیقی کارگردان سینما در توضیح این مراسم بیان کرد: پیشنهاد برگزاری نمایشگاه پوسترهای دهه ۶۰ و ۷۰ توسط ایرج تقی‌پور داده شد که به نظرم پیشنهادی درخشان بود. تعداد پوسترها زیاد بود، اما ما محدودیت داشتیم. برخی از این پوسترها کیفیت چاپ نداشتند، برخی پیدا نمی‌شدند؛ اما در نهایت با کمک دوست و همسایه توانستیم این مجموعه را جمع‌آوری کنیم. البته این نمایشگاه گزیده‌ای است از آنچه که در دهه ۶۰ و ۷۰ رخ داده و گزیده خوبی است. به نظرم آن دوران، دوران درخشانی در سینما و طراحی پوستر بوده است. بعد از آن، پیشنهاد اضافه کردن پوسترهای کوبایی هم توسط یکی از عزیزان مطرح شد.

می‌گفتند مگر ایران سینما دارد؟

سپس ایرج تقی‌پور از تهیه‌کنندگان پیشکسوت سینمای ایران بیان کرد: در دوره‌ای، کسانی در کانون پرورش فکری کودکان بودند که کار فرهنگی برایشان مهم بود، زحمت می‌کشیدند و به تعبیری این‌کاره بودند که مجموع این اتفاقات توانست همه را دور هم جمع کند.

وی افزود: وقتی هم که بنیاد سینمایی فارابی تاسیس شد، این کار برایمان مهم بود. دوست داشتیم چهره‌ای که از ایران در مجامع بین‌المللی ارائه می‌شود، چهره خوبی باشد. یادم است در همان زمان وقتی به جشنواره‌های خارجی می‌رفتیم برخی می‌گفتند مگر ایران سینما دارد؟ اما طراحی این پوسترها حاصل کار، تعامل و هم‌فکری افراد بزرگی بود که همه زحمت کشیدند. امیدوارم باز هم فضایی ایجاد شود که این کار ادامه داشته باشد، گرچه الان از آن رفت‌وآمدها دیگر خبری نیست.

تقی‌پور درباره اصطلاح «یک‌لیستی» که در طراحی پوستر اصلی این نمایشگاه درج شده است، عنوان کرد: در دهه ۶۰ و ۷۰، اندازه پوستر «صد در هفتاد» واحد شمارش مواد تبلیغاتی بود، مثلاً وقتی می‌گفتند به ما پوستر یک‌لیستی بده، یعنی از ما پوستر صد در هفتاد می‌خواستند، درواقع «یک‌لیستی» واحد شمارش پوستر و مواد تبلیغاتی در سینما بود که البته الان این عبارت منسوخ شده است.

حقیقی درباره نمایش پوسترهای سینمای کوبا در این نمایشگاه گفت: در آن زمان، در کشورهایی مانند کوبا که انقلاب رخ داد، طراحان تصمیم بر این گرفتند که پوستر فیلم‌هایی که از دیگر کشورها به آنجا می‌رود، به شیوه خود طراحی کنند. مثلاً یکی از معروف‌ترین کشورها، لهستان بود. آنها برای همه فیلم‌هایی که از کشورهای دیگر به آنجا می‌آمد، پوستر طراحی می‌کردند. در حال حاضر، آن پوسترها در جهان از گران‌قیمت‌ترین پوسترها هستند. درواقع طراحان گرافیک اروپای شرقی یادگار خوبی به‌جا گذاشتند که حتی برای دانشگاه‌های گرافیک آموزنده بود. در انقلاب کوبا هم همین اتفاق رخ داد؛ فیلم‌هایی که از تمامی کشورها به کوبا می‌رفتند، مجدد برایشان پوستر طراحی می‌شد. به‌طوری‌که کوبایی‌ها در طراحی پوسترهای انقلابی مشهور شده بودند، حالا آن پوسترها قیمت گزافی دارند. امیدوارم درباره پوسترهای ایرانی هم همین اتفاق رخ بدهد تا تبدیل به گنجینه‌ای شوند.

نمایشگاه مروری بر گزیده پوسترهای بین‌المللی سینمای ایران و پوسترهای سینمایی کوبایی، همزمان با برگزاری سی‌وهشتمین جشنواره جهانی فیلم فجر، در پردیس سینمایی چارسو میزبان علاقه‌مندان است.

سی‌وهشتمین جشنواره جهانی فیلم فجر، از ۵ تا ۱۲ خرداد ۱۴۰۰ به دبیری محمدمهدی عسگرپور نویسنده، کارگردان و تهیه‌کننده سینما در تهران برگزار می‌شود./مهر